KERKMUZIEK
Vlaamse Ardennen

'Laat ons elkaar dragen via samenzang'

 

Tekst verschenen in Kerk & leven editie Kruishoutem,
19 november 2014

 

Sinds kort gaan er in ons dekenaat liturgische zangstonden door in de kerk van Ouwegem. 
De avonden staan onder leiding van Sven Vermassen, voor ons een nieuw gezicht. 
Daarom stelden we hem enkele vragen.

 

Vanwaar is je interesse voor kerkmuziek gegroeid?

Mijn interesse voor kerkmuziek is eigenlijk gegroeid doorheen de jaren.  Op muzikaal vlak begon het al met mijn keuze voor een instrument dat eigenlijk bijna enkel in kerken te vinden is: het pijporgel.  Al van jongs af aan vond ik dit een indrukwekkend instrument, omdat het zoveel mogelijkheden biedt.  Anders dan bij een piano kan je met een orgel heel wat verschillende klanken laten horen door een of meerdere registers te combineren.  Pas rond mijn zestien jaar ben ik begonnen met een opleiding aan de muziekschool van Zottegem.  Het was dat jaar het allereerste jaar dat het instrument orgel werd aangeboden.  Rond diezelfde tijd ben ik in de parochie van Sint-Denijs-Boekel (deelgemeente in Zwalm), waarvan ik afkomstig ben, ook als organist begonnen, doordat ze er geen organist meer hadden.  In het begin was dat enkel maar de toon aangeven voor het zangkoor.  Geleidelijk aan ben ik ook meer en meer de liederen gaan begeleiden, en heb ik ook het pedaal (een klavier voor de voeten) leren bespelen.

Toen een viertal parochies uit Zwalm en Horebeke in 2006 samen de diensten van de Goede Week zouden verzorgen in de respectievelijke kerken, werd ik al vrij snel ‘gebombardeerd’ tot dirigent.  Het interparochiaal koor was geboren.  Door het inrichten van interparochiale zangrepetities sloten ook zangers van de omliggende parochies aan tot uiteindelijk zowat alle parochies van het dekenaat vertegenwoordigd waren.  Sindsdien heb ik met het interparochiaal koor van Horebeke-Zwalm een enorme weg afgelegd.  Het werd een boeiende zoek- en ontdekkingstocht naar de kracht van de liturgische muziek.  Zo raakte ik meer en meer geïntrigeerd door de kerkmuziek en ben ik ook de waarde van het zangboek Zingt Jubilate beginnen ontdekken, al stond ik er als jonge gast in het begin wat aarzelend tegenover.  Ik ontdekte hoe sterk een eenstemmig kerklied wel kan zijn, hoe gemeenschapsvormend het samen zingen werkt, hoe tekst en muziek dikwijls mooi samenhangen, hoe je de tekst in de muziek beter tot uitwerking brengt, hoe verfrissend een vlotter tempo kan werken, en nog zo veel meer…

 

Heb je hiervoor specifieke studies gedaan?

Ik ben van opleiding leerkracht muzikale opvoeding, geschiedenis en godsdienst.  Het leuke aan kerkmuziek is dat het net die drie zaken combineert.  Vandaar dat ik in mijn opleiding een eindwerk heb gemaakt over “hoe kerkmuziek integreren in het secundair onderwijs?”.  Het omgaan met kerkliederen en het spelen op een orgel vraagt echter een heel eigen aanpak.  Ik heb dan ook orgellessen gevolgd bij Antoine Tronquo in Zottegem, en heb me ook bijgeschoold in het dirigeren via tal van cursussen in Brugge, Gent en Leuven.  Ook inhoudelijk heb ik me door persoonlijk opzoekingswerk en tal van cursussen en stages verdiept in de materie van de liturgische muziek bij gerenommeerde kerkmusici als Ignace Thevelein, Jos Bielen, Frans Mariman, …  In het Centrum Gregoriaans in Drongen volgde ik de driejarige opleiding gregoriaans.  En verder probeer ik me ook te verdiepen in orgelbouw.

 

Was het moeilijk om verschillende parochiekoren bij elkaar te krijgen?

Het werd een tocht die veel vroeg van de zangers…  Het is niet evident om de eigen gebruiken in te ruilen voor een gezamenlijke liturgie in samenwerkingsverband met meerdere parochies.  Toch groeide uit de samenwerking een steeds hechtere groep zangers, die meer en meer over de parochiegrenzen heen elkaar ging ondersteunen bij uitvaarten en eucharistievieringen.  In die mate heeft het koor er een heel grote rol als verbindingsfactor gespeeld tussen de parochianen van de verschillende parochies uit het dekenaat.  Hierdoor is het mogelijk geweest dat zangers uit verschillende voormalige parochies nu allen samen zingen in de ‘nieuwe parochie’ van Zwalm en Horebeke, waarbij nog slechts twee van de 14 kerken voor de weekendliturgie gebruikt worden.

 

Je bent gestart met een aantal zangmomenten in de kerk van Ouwegem.  Wie kan daar naartoe komen?  Moet je koorzanger zijn?

Elke liefhebber van liturgische muziek, dus leden van parochiekoren, maar ook elke geïnteresseerde kerkganger, zonder enige vorm van voorkennis, is van harte welkom op deze avonden.  Of je nu een gevormde stem hebt, of zelfs eerder een schorre of hese stem, jong of oud, niets is meer christelijk dan dat iedereen welkom is, toch?  Dat is trouwens ook de kracht van het samen zingen: we ‘dragen’ elkaar.  Het mooie aan samenzang is dat je zelf geen pracht van een stem moet hebben om mee te kunnen doen en om toch een mooi resultaat te krijgen.  Iedereen leent zijn stem en zo worden we één stem om God te loven.  Er is niets mooier dan een groep mensen die samen zingen en wanneer die mensen ook gelovigen zijn, krijgt dat zingen iets goddelijks. 

 

Kan je even de bedoeling van zo’n zangavond uitleggen?

Ik hoop via de kerkmuziek de verschillende parochies dichter bij elkaar te brengen, waarbij de verbondenheid van het samen zingen op zich al gemeenschaps-stichtend werkt.  Bovendien bieden zulke zangavonden ook kansen om kleinere koortjes versterking bij elkaar te doen vinden.  Door samen te werken met meerdere koren wordt de zang meer gedragen.  Zeker voor koren die geen repetities meer hebben wil ik een oplossing bieden door op die manier repertoire op te frissen of te vernieuwen.

Voor parochies en koren die weinig vertrouwd zijn met het zangboek Zingt Jubilate hoop ik ook voor hen een platform te bieden om kennis te maken met Zingt Jubilate-liederen, meteen klaargestoomd voor gebruik in de weekendvieringen van de komende weken.  Soms kan je versteld staan hoe fris een lied kan klinken als je het tempo wat vlotter neemt.  Niet zo onbelangrijk, als we ook onze jongeren willen aanspreken in de liturgie.

Tegelijkertijd zijn er ook parochiekoren in de buurt die door sluiting van de kerken volledig dreigen te verdwijnen.  Ik hoop ook deze mensen via dit initiatief te blijven betrekken in de liturgie, want het zou jammer zijn dat die gewoon volledig wegvallen...

Voor alle duidelijkheid: mijn doel is vooral het bevorderen van de samenzang en het werken aan de eenstemmige liederen.  Dat wil niet zeggen dat zangkoren geen meerstemmigheid meer zouden kunnen brengen in de liturgie.  Ook dat is namelijk zinvol.  Beide kunnen elkaar aanvullen, maar het is net in de eenstemmige samenzangliederen dat er veel kansen zitten tot samenwerking en gemeenschapsvorming.

 

Hoe kijk je nu al naar het resultaat?

Super positief!  Ik ben eigenlijk zelfs heel aangenaam verrast van de opkomst.  Er zijn mensen bij van Zwalm, Kruishoutem, Welden, Zingem, Huise, Ouwegem…  Het is zo mooi om te zien dat we als christenen durven de grenzen oversteken van parochies en dekenaten om elkaar te ontmoeten.  Ik vind het bijzonder zinvol om mensen bij elkaar te brengen via muziek.  Het doet deugd om samen te zingen en om via muziek ook kennis te maken met het geloof.  Ik vind het trouwens bijzonder boeiend om te beseffen dat wij eigenlijk al eeuwenoude melodieën zingen die gelovigen voor ons ook in de mond hebben genomen.  Zo verbinden we ons als christenen niet alleen over de grenzen van parochies en dekenaten maar ook over de grenzen van tijd heen, met onze voorgangers.  Op die manier schakelen we ons in een lange ketting van gelovigen die  al eeuwen met elkaar ‘samen’ zingen tot één volk.

 

De eerstvolgende zangstonden gaan door op [zie startpagina]