KERKMUZIEK
Vlaamse Ardennen

Wat?
Als men spreekt over het ‘kyriale’, dan zijn dat de vaste gezangen die in elke eucharistieviering terugkomen, bedoeld om door de gemeenschap te laten meezingen.  Genoemd naar het eerste van deze vaste gezangen, nl. het ‘Kyrie’ of ‘Heer, ontferm u’, bevat het kyriale daarnaast ook het ‘Eer aan God’, het ‘Heilig’, en het ‘Lam Gods’.
In de rooms-katholieke zangbundel van Nederland staan deze gezangen niet meer als een ‘eenheidsmis’ bij elkaar.  Daar staan ze apart bij hun functie in de liturgie.  Bij ons in Vlaanderen kennen we veelal wel nog de traditie dat we eenzelfde kyriale van eenzelfde componist zingen in een viering, hoewel dit liturgisch gezien op zich niet noodzakelijk is. 

 

Niet het hele jaar door hetzelfde…
Het heeft geen zin om elke week een ander kyriale te zingen.  Door enkele weken na elkaar eenzelfde kyriale te zingen krijgt de volledige gemeenschap namelijk de kans om een kyriale gewoon te worden om mee te kunnen zingen.  Toch zingen we niet het volledig kerkelijk jaar door hetzelfde kyriale, om ervoor te zorgen dat het geen ‘sleur’ wordt en om elke liturgische tijd een eigen accent te geven.

 

 

Wanneer welk kyriale?  (Enkele suggesties...)

Tijdens de Advent en de Veertigdagentijd is er geen "Eer aan God". 
- Het sterk inhoudelijke Kyriale 39 van Paul Schollaert is een Nederlandstalig kyriale dat speciaal gecomponeerd is voor Advent of Veertigdagentijd: er is namelijk geen ‘Eer aan God’ in dit kyriale.  Het Kyrie zelf is daarom meer uitgewerkt, met een eenvoudig keervers dat meermaal herhaald wordt.  Ook het Heilig is vlot meezingbaar d.m.v. een eenvoudig keervers dat door allen kan worden gezongen.  De tekst van het Lam Gods is een boeiende bewerking dat de inhoud van het gezang inhoudelijk nog meer verdiept.
- Ook het Kyriale 37 van J. Lerinckx is een kyriale zonder Eer aan God.
- Onder ZJ 52 vinden we het gregoriaanse kyriale XVII voor de advent en de veertigdagentijd.
 

In de feestelijke tijden zoals Paastijd en Kersttijd kan het vreugdevolle en feestelijke Kyriale 42 van Marc Van den Broeck gezongen worden.
- Voor de Paastijd bestaat ook een gregoriaans Kyriale I dat we terugvinden onder ZJ 53.
- Het gregoriaanse Kyriale VIII (ZJ 54) of de gekende 'Engelenmis' is bedoeld voor de feestdagen.
 

Voor de groene zondagen door het jaar noemen we ook enkele mogelijkheden.
- Het Kyriale 43 van Hans Vervenne is een meer ingetogen kyriale, zelfs bijna 'filmisch' te noemen van sfeer.  Net zoals in de middeleeuwen is het een 'eenheidsmis'.  Het muzikaal materiaal van het "Heer, ontferm U" komt namelijk ook voor in het "Eer aan God" en het "Lam Gods".  Op zijn beurt komt ook thematisch materiaal uit "Lam Gods" terug in het "Eer aan God".  Het kyriale kenmerkt zich door een introverte vreugde. 
- Het Kyriale 36 van Oosterhuis-Huijbers heeft wellicht het gemakkelijkste Eer aan God wat betreft het aandeel voor het volk.  Net zoals de kyrielitanie van ZJ 36 is het Eer aan God ook een soort litanie, doordat 2 melodieën terugkomen.
- Voor de zondagen door het jaar vinden we ook het gregoriaanse Kyriale XI onder ZJ 56.

 

Waar vinden we die kyriales?
In vele kerken liggen steeds blauwe zangboeken (met tekst en notenbeeld) of groene zangboeken (met enkel tekst).  Wanneer je jouw zangboek opzij houdt, dan zie je een zwarte stip op enkele pagina’s, waar de psalmrefreinen zitten.  Hierna vind je eerst de desbetreffende Nederlandse kyriales, daarna de gregoriaanse gezangen.