top of page

Het Laureysorgel van Strijpen

Een 'Sixties'-orgel met 'regenboogklavieren', uniek in het regionale orgellandschap

Stap binnen in de wereld van het enige volledig bewaarde orgel van Henri Laureys — een zeldzaam 'Sixties'-instrument met regenboogklavieren, een futuristische speeltafel en een eigenzinnig elektrisch systeem. Met zijn open pijpenopstelling, waaiervormige toetsen en het unieke “Elektro-Uniek”-concept belichaamt dit orgel een vergeten maar fascinerende episode uit de Vlaamse orgelgeschiedenis. Ontdek waarom dit kleurrijke meesterwerk een blijvende plaats verdient in ons muzikaal erfgoed — en waarom het dringend tijd is om het opnieuw tot leven te wekken.

Orgelbouwer:   

               

Bouwjaar:       

Henri Laureys (1901-1971) en zoon Marc (°1949)

ca. jaren 1960

Voormalig orgel:  

Voordien stond er een eenklaviersorgeltje, waarvan de pijpen hergebruikt werden in het huidige Laureysorgel.
De pijpen voor het pedaal zijn nieuw.  De Kromhoorn is nieuw en komt uit Duitsland.

Bespeelbaarheid:

 

afgeschakeld van elektriciteitsnet ?

Hopelijk wordt er ter plaatse initiatief genomen dit orgel opnieuw bespeelbaar te maken.

Bijzonderheid:

 

Het orgel heeft twee waaiervormige manualen ('regenboogklavier').
Het waaiervormig pedaal bevat witte en zwarte toetsen.  Wellicht haalde Laureys zijn onderdelen uit Amerika: het is een stijl dat we niet aantreffen in onze contreien.

 

Het orgel zelf kent een open opstelling van de pijpen (geen orgelkast) waarbij de windlade het doel heeft van een klankkast.

 

Elektrische tractuur: Orgelbouwer Laureys ontwikkelde een eigen systeem, genaamd "Elektro-Uniek".  Hierbij is elk register volwaardig (geen transmissies) en kan elk register op elk klavier gebruikt worden.

Belang van dit orgel:

 

Het orgel in Strijpen bekleedt een zeer unieke positie binnen het regionale orgellandschap.  De karakteristieke waaiervormige klavieren, het Elektro-Uniek systeem en de open pijpenopstelling weerspiegelen de persoonlijke stijl van orgelbouwer Henri Laureys.  Samen met orgel van de paters augustijnen in Heverlee uit 1957 vormt het het enige bewaarde werk van deze bouwer.  De speeltafel in Strijpen is zelfs de enige originele, aangezien die van Heverlee later werd vernieuwd door Pels-Dhondt.  Het orgel van Strijpen is dus het enige Laureysorgel dat volledig in oorspronkelijke staat bewaard is gebleven. 

 

Andere orgels van Laureys ondergingen later wijzigingen.  Zo werd het orgel van Lembeek, een oud instrument met historische pijpen, door Laureys geëlektrificeerd en voorzien van een nieuw windladesysteem later nog aangepast.  Ook het orgel van Wichelen werd later verbouwd door E. De Munck.  Het orgel van Heverlee behield weliswaar zijn oorspronkelijke systeem, maar kreeg een nieuwe speeltafel door Pels-Dhondt en een gewijzigde pijpenopstelling, waardoor het niet langer als origineel kan worden beschouwd. 

Door zijn zeldzaamheid en karakteristieke eigenschappen verdient het orgel van Strijpen een blijvende plaats als onderdeel van de diversiteit binnen het orgellandschap.

 

Tijdens de historische revivalbeweging in de tweede helft van de 20ste eeuw werden orgels zoals dit vaak als minder waardevol beschouwd.  Intussen groeit de waardering voor deze instrumenten.  Wat vandaag zeer betreurenswaardig is, is dat het oorspronkelijke orgeltje moest wijken voor een volledige ombouw tot een nieuw instrument: een ingreep die men vandaag niet meer zou overwegen. 

Toch is het orgel in zijn huidige, getransformeerde vorm wel een bruikbaar en veelzijdig instrument geworden met een uitgebreide dispositie.  Door pijpen voor meerdere functies te hergebruiken, ontstond een economisch systeem dat efficiënt omspringt met het beschikbare materiaal. 
Het orgel bevindt zich in een beschermde kerk, en is daardoor mee beschermd. 

Het loont absoluut de moeite om het orgel opnieuw bespeelbaar te maken.  Enkele jaren geleden werd het namelijk losgekoppeld van het elektriciteitsnet, waardoor het sindsdien niet meer gebruikt kon worden.

Orgelkast:

Het orgel heeft geen orgelkast: de pijpen staan in een zogenaamde vrije of open opstelling, een vormgeving dat sinds het begin van de 20ste eeuw meer en meer toegepast werd.

Klaviatuur:

Sinds de introductie van pneumatische en elektrische tractuursystemen won de vrijstaande speeltafel aan populariteit.
In Strijpen vinden we een markant vormgegeven vrijstaande speeltafel met twee manualen en pedaal, een zeldzaam en uitgesproken voorbeeld van de jaren '60-stijl.  De speeltafel draagt een karakteristieke naamtekening 'Laureys' in Sixties-typografie.  De registerknoppen zijn opvallend uitgevoerd als drukknoppen.  Het klavierdeksel is blauw en transparant.  Een afbeelding van een reeks orgelpijpen licht op om visueel de stand van het crescendopedaal weer te geven.  Zelfs de orgelbank is origineel gebleven, voorzien van een lederen zitje erbovenop.

Tractuur:

elektrische tractuur

Dispositie:

 

Bovenklavier:

​

Principaal 8'
Vlakfluit 8'

Prestant 4'
Gemshorn 4'

Nazaard 2 2/3'

Zwegel 2'

Woudfluit 2'

Picolo 1'

Trompet 8'

Mixtuur 3r 2'

Kornet 4r 2'

 

Gedekt 8'

Fluit 8'

Gedekt 4'

Fluit 4'

Gedekt 2'

Terts 1 1/3'

Kromhoorn 8'

Onderklavier:

Principaal 8'
Vlakfluit 8'

Prestant 4'
Gemshorn 4'

Nazaard 2 2/3'

Zwegel 2'

Woudfluit 2'

Picolo 1'

Trompet 8'

​

Gedekt 8'

Fluit 8'

Gedekt 4'

Fluit 4'

Gedekt 2'

Terts 1 1/3'

Mixtuur 3r 1 1/3'

Cimbel 2r 1'

Kromhoorn 8'

Pedaal:

Gedekt 16'
Octaafbas 8'
Koraal 4'
 

Principaal 8'
Vlakfluit 8'

Prestant 4'
Gemshorn 4'

Nazaard 2 2/3'

Zwegel 2'

Woudfluit 2'

Picolo 1'

Trompet 8'

​

Gedekt 8'

Fluit 8'

Gedekt 4'

Fluit 4'

Gedekt 2'

Terts 1 1/3'

Kromhoorn 8'

Voor te programmeren registratieknopjes:

Gedekt 16'
Octaafbas 8'
Koraal 4'
 

Principaal 8'
Vlakfluit 8'

Prestant 4'
Gemshorn 4'

Nazaard 2 2/3'

Zwegel 2'

Woudfluit 2'

Picolo 1'

Trompet 8'
Mixtuur 3r 2'
Kornet 4r 2'

​

Gedekt 8'

Fluit 8'

Gedekt 4'

Fluit 4'

Gedekt 2'

Terts 1 1/3'

Mixtuur 3r 1 1/3
Cimbel 2r 1'

Kromhoorn 8'

[Speelhulpen]

Vrije registratie

P                              

MF                            

F                              

Tutti   
AF             

- Deze website wordt regelmatig bijgewerkt -

Orgellandschap Vlaamse Ardennen
Website over de orgels in de Vlaamse Ardennen

 

© vanaf 2013 door Sven Vermassen
 

Suggesties i.v.m. inhoud of vorm van de website? 
Ideeën voor initiatieven rond het orgelerfgoed?
Wens je een lezing rond het orgel algemeen en orgelerfgoed in de regio van de Vlaamse Ardennen?
Wens je dat jouw orgel eens bezocht wordt en ook op de website verschijnt?
Vul hiernaast jouw vraag of suggestie in en klik op 'Verzend'!
 

  • b-facebook

Uw gegevens zijn succesvol verzonden!

bottom of page